Je systeem staat op ‘aan’
Je sluit je laptop, rijdt naar huis (of loopt van je werkplek naar de keuken), en ineens merk je het: je schouders zitten nog ergens ter hoogte van je oren, je ademhaling zit hoog en je gedachten racen alsof je nog midden in een overleg zit. Je bent fysiek thuis, maar je systeem staat nog op standje ‘aan’. 🤯
Overschakelen van werk naar ontspanning is niet alleen een kwestie van je hoofd leegmaken. Je hele lijf – van je ademhaling tot je spierspanning – moet mee in die overgang. En dat gaat vaak niet vanzelf. Geen wonder dat je ‘s avonds nog onrustig bent of moeite hebt om écht te ontspannen.
Maar hoe komt dat eigenlijk? Waarom voelt het alsof je lijf nog in de werkmodus blijft hangen, zelfs als je al lang niet meer achter je computer zit? En belangrijker nog: wat kun je eraan doen?
Je zenuwstelsel als snelweg van prikkels
Het probleem zit hem niet alleen in je gedachten, maar in je hele zenuwstelsel. De hele dag door staat je lichaam op ‘actief’, aangestuurd door het sympathische zenuwstelsel – het deel dat je alert en scherp houdt. Dat is handig als je een deadline moet halen of een belangrijk gesprek voert, maar minder handig als je ‘s avonds op de bank probeert te ontspannen en je lijf nog steeds in de actiestand staat.
Je zenuwstelsel heeft tijd én de juiste signalen nodig om de omschakeling te maken naar de ontspanningsmodus. Dat betekent dat je niet in één klap van ‘werken’ naar ‘rust’ kunt switchen. Je moet je lichaam helpen de overgang te maken.
Waarom zomaar stoppen vaak niet werkt
Veel mensen denken dat ontspanning vanzelf komt zodra ze stoppen met werken. Maar als je van een drukke werkdag direct in een ontspannen avond probeert te duiken, voelt dat alsof je met 120 km/u vol in de remmen gaat. Geen soepele overgang, en vooral niet prettig.
Misschien herken je dit:
🔹 Je ploft op de bank, maar je voelt je nog opgejaagd.
🔹 Je hebt moeite om ‘uit’ te staan en checkt tóch nog even je mail of social media.
🔹 Je hoofd blijft malen over wat je nog moet doen.
🔹 Je slaapt onrustig of hebt moeite om in slaap te vallen.
Dat komt omdat je zenuwstelsel niet zomaar ineens van de actieve modus naar de ontspanningsmodus schakelt. Je moet het een handje helpen.
De kracht van kleine herstelmomenten
Misschien is het belangrijkste wel om de hele dag door al regelmatig herstelmomentjes in te plannen. Hoe vaker je zenuwstelsel de kans krijgt om even te herstellen, hoe makkelijker het ‘s avonds echt kan ontspannen.
Denk aan:
🌿 Korte ademhalingsoefeningen of een korte wandeling tussen afspraken door.
🌿 Even opstaan en bewegen in plaats van de hele dag achter je bureau te blijven zitten.
🌿 Drink dat kopje thee even heel bewust, voordat je aan de volgende taak begint.
Door overdag al bewust te schakelen tussen actie en rust, wordt de overgang aan het einde van de dag een stuk soepeler.
Afsluiters die je zenuwstelsel helpen om te schakelen
Naast kleine herstelmomenten overdag, helpt het ook om bewust een einde aan je werkdag te maken. Hier zijn vier manieren om je lijf en brein écht in de ontspanningsmodus te krijgen:
✅ Schrijf een ‘morgenochtend’-briefje
Je brein blijft doorwerken als het bang is iets belangrijks te vergeten. Schrijf daarom op wat je nog moet onthouden voor morgen. Zo voorkom je dat je hoofd de hele avond bezig blijft met werk.
✅ Rond bewust af
Stop niet abrupt, maar creëer een overgangsritueel. Sluit je werkdag af met een korte wandeling, wat rek- en strekoefeningen of een paar diepe ademhalingen. Een lekker muziek kan ook. Zo geef je je lichaam het signaal dat de werkdag voorbij is.
✅ De ‘deur dicht’-mindset
Ook als je thuiswerkt, helpt het om werk en privé duidelijk van elkaar te scheiden. Dit kan door een vaste eindtijd aan te houden of door bewust een actie te doen die symbool staat voor ‘werk afsluiten’, zoals het uitzetten van je computer of het opruimen van je bureau. Of het schrijven van het eerdergenoemde ‘morgen-ochtend’-briefje.
✅ Fysiek van omgeving wisselen
Je lichaam reageert op je omgeving. Als je blijft zitten waar je werkt, blijft je systeem vaak in werkmodus. Wissel van ruimte, trek andere kleren aan of ga even naar buiten om je brein en lijf te helpen de overgang te maken.
Wat werkt voor jou?
Iedereen heeft zijn eigen manier om over te schakelen van werk naar ontspanning. De ene persoon wordt rustig van een wandeling, de ander van koken of muziek luisteren. Het belangrijkste is dat je iets kiest wat je helpt om bewust de overgang te maken.
Wat helpt jou om je systeem in de ontspanningsmodus te krijgen? Of vind je het allemaal toch niet zo makkelijk, omdat je het voor iedereen goed wil doen? Of omdat je eigenlijk wel weet dat je je rust moet pakken, maar het in de ratrace domweg vergeet.
Hoe ik je kan helpen
Vind je het lastig om écht rust te nemen? Misschien weet je wel wat je nodig hebt, maar schiet het er alsnog steeds bij in. In mijn instapwandeling ontdek je hoe je ruimte kunt maken voor herstel, zonder schuldgevoel (en ervaar je hoe dit voelt).